Vẽ tóc cơ bản: Hướng dẫn chi tiết từng bước cho người mới

1 Hãy xem tóc như một khối (Volume) duy nhất

Khi mới bắt đầu, chúng ta thường có xu hướng vẽ tóc từng sợi một, dùng bút chì vẽ hàng trăm nét.

Thật không may, kết quả thường không được như ý, và chúng ta có được một mớ nguệch ngoạc và một cụm đường nét dính chặt vào đầu nhân vật. Hơn nữa, việc này còn tiêu tốn rất nhiều thời gian của chúng ta.

Điều quan trọng là phải hiểu rằng việc vẽ được tiếp cận tương tự như điêu khắc. Trong hội họa, chúng ta cố gắng biểu diễn một yếu tố 3d trên bề mặt 2d.

Ý tưởng là phải tư duy theo khía cạnh khối lượng, thể tích (volume), như thể chúng ta đang điêu khắc hình dạng bằng bút chì của mình.

Trong điêu khắc, chúng ta không gắn tóc từng sợi một lên khối đất sét. Điều đó sẽ mất quá nhiều thời gian mà kết quả lại tầm thường. Thay vào đó, chúng ta xác định khối tổng thể của mái tóc trước.

Trong vẽ cũng vậy. Chúng ta tiếp cận mái tóc như một khối duy nhất, bao gồm nhiều thể tích, thay vì vẽ nó bằng các nét riêng lẻ nối liền nhau.

Hãy nghĩ về một hình dạng 3d tổng thể có trọng lượng và cũng bị chi phối bởi trọng lực. Bất kể bạn muốn vẽ loại tóc nào (xoăn, gợn sóng hay thẳng) ý tưởng là phải tư duy theo khối.

Sau khi đã xác lập được lời nhắc quan trọng này, chúng ta có thể tiến hành xác định các bước để vẽ tóc nhanh chóng và đạt được kết quả đáng tin cậy, chân thực.

2 Bắt đầu từ chân tóc

Trước hết, điều quan trọng là phải vẽ phần đầu của nhân vật mà không có tóc và xác định rõ hình dạng hộp sọ. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách định vị khối tóc, vì tóc sẽ đi theo hình dạng của đầu.

Khi đã có bản phác thảo đầu, chúng ta có thể bắt đầu vẽ tóc bằng cách tập trung vào đường chân tóc (hairline) trước. Đây là đường phân cách giữa trán và tóc, và nó khác nhau ở mỗi người.

Làm thế nào để xác định đường chân tóc?

Sử dụng quy tắc một phần ba (rule of thirds), chúng ta có thể dễ dàng tìm ra tỷ lệ và xác định vị trí đặt đường chân tóc. Tất nhiên, đây chỉ là những tỷ lệ cơ bản. Tùy thuộc vào từng cá nhân, đường này có thể khác nhau, ví dụ như cao hơn hoặc thấp hơn.

Bạn có thể tham khảo bài viết về cấu trúc đầu nếu phương pháp này còn xa lạ với bạn. Bạn sẽ thấy, nó vô cùng hữu ích để vẽ đầu từ mọi góc độ với tỷ lệ chính xác.

Mẹo để tạo ra sự chân thực

Hãy nhớ rằng đầu không hoàn toàn hình cầu mà có các mặt phẳng bị làm phẳng. Sự chuyển tiếp xảy ra ở thái dương, nơi mặt phẳng phía trước chuyển sang mặt phẳng bên.

Kết quả là, đường chân tóc sẽ không tròn hoàn hảo mà sẽ đi theo sự thay đổi mặt phẳng này.

Mẹo hữu ích là sử dụng thái dương và hốc mắt làm hướng dẫn để xác định vị trí đường chân tóc đi qua. Cứ như thể đường chân tóc của chúng ta đi theo cùng một độ nghiêng với mắt vậy.

Đối với phần đỉnh đầu, bạn có thể thỏa sức sáng tạo với các thiết kế khác nhau. Bạn có thể tạo hình chữ "V" đi xuống trán hoặc ngược lại, duy trì một đường nét tròn.

Bí quyết là tạo ra sự bất đối xứng và đa dạng để tăng sự hấp dẫn. Một đường nét tròn hoàn hảo sẽ dẫn đến một thiết kế hơi nhàm chán.

3 Tìm hình dạng tổng thể của mái tóc

Bây giờ chúng ta đã xác định được tóc bắt đầu từ đâu, chúng ta sẽ tạo ra một hình dạng tổng thể để định hình bản vẽ tóc của mình. Bạn biết tôi yêu thích việc sử dụng tài liệu tham khảo đến mức nào rồi đấy, vì vậy lời khuyên của tôi, tất nhiên, là hãy thu thập một vài tài liệu tham khảo trước khi bắt đầu vẽ.

Tại sao chúng ta cần tài liệu tham khảo?

Bằng cách lấy cảm hứng từ các bức ảnh, bạn sẽ xây dựng một thư viện hình ảnh mà bộ nhớ của bạn sẽ lưu trữ an toàn. Theo thời gian, bạn sẽ có thể vẽ từ trí nhớ một loạt các kiểu tóc khác nhau và độc đáo.

Ngay cả khi có tài liệu tham khảo, ý tưởng không phải là sao chép đơn thuần những gì chúng ta thấy, mà là làm chủ hình dạng và chuyển động của tóc.

Thay vì chỉ vẽ lại, chúng ta nên phóng đại và sáng tạo dựa trên mẫu tham khảo, để mái tóc trong tranh có cá tính riêng và tạo ra sự thú vị đặc biệt cho người xem.

Hãy bắt đầu bằng cách vẽ hình dạng tổng thể của khối tóc mà không đi vào chi tiết. Xác định độ dày và hình dáng tổng thể (silhouette) cho hình dạng này. Sau đó, vẽ lại bằng cách phóng đại thể tích lên.

Giữ logic và xem xét trọng lực

Tư duy về tóc dưới dạng khối duy nhất sẽ giúp bạn thiết kế mẫu tóc đẹp và dễ dàng hơn. Hãy quan sát kỹ ảnh mẫu để hiểu rõ cách khối tóc đó hoạt động.

Hiếm khi tóc tự nhiên dựng đứng hoặc đi theo mọi hướng (trừ khi cố tình nhắm đến phong cách manga chẳng hạn).

Ý tưởng là học cách tạo ra các thiết kế chân thực trước, rồi sau đó thử nghiệm với nhiều phong cách khác nhau cho đến khi bạn tìm ra phong cách của riêng mình.

Trong thời gian đó, hãy tiếp tục học bằng cách quan sát và giữ tính logic khi vẽ tóc.

Các quy tắc cơ bản của bố cục

Để vẽ tóc và tìm ra một thiết kế phù hợp, chúng ta cần nhớ các quy tắc bố cục thiết yếu sẽ giúp cuộc sống của chúng ta dễ dàng hơn. Trên thực tế, những quy tắc này áp dụng cho mọi thứ.

Để tạo ra sự đa dạng trong một bức vẽ, bí quyết là linh hoạt với kích thước của các yếu tố. Khi muốn vẽ một vật gì đó, chúng ta có thể dễ dàng tạo ra sự năng động bằng cách tuân theo quy tắc lớn, vừa và nhỏ.

Thay vì giữ các yếu tố của bạn có cùng kích thước, hãy vẽ một yếu tố nhỏ, một yếu tố vừa và yếu tố thứ ba lớn. Và thế là bạn có ngay một bố cục sinh động hơn nhiều!

Mẹo này áp dụng cho mọi thứ, bao gồm cả vẽ tóc. Chúng ta đặt mục tiêu tạo ra một hình dạng tóc thú vị, và để làm điều đó, chúng ta có thể linh hoạt với kích thước của các lọn tóc.

4 Xác định các lọn tóc

Sau khi hình dạng tổng thể của tóc đã được định hình, chúng ta sẽ tách nó thành nhiều lọn để tăng thêm khối (volume) và chiều sâu.

Hãy tưởng tượng mỗi lọn tóc như một dải ruy băng dày bắt đầu từ đỉnh đầu, hai bên, hoặc phía sau gáy. Không cần đi vào chi tiết, chỉ cần xác định chuyển động của một vài lọn chính.

Điều này sẽ cho phép chúng ta chuyển sang tư duy về khối và áp dụng các quy tắc bố cục. Với quy tắc bố cục đã thảo luận, bạn hãy tạo các lọn tóc với kích thước khác nhau để tăng sự sinh động.

Bằng cách tạo ra các lọn mới, bạn có thể xóa đi đường viền tổng thể đã vẽ ban đầu để phù hợp với chuyển động của lọn tóc. Cuối cùng, nhờ các lọn tóc, chúng ta xác định được một khối tóc chính xác và tinh tế hơn.

1 Chúng ta chọn một tài liệu tham khảo để luyện tập.

2 Chúng ta xác định đường chân tóc và đơn giản hóa hình dạng tổng thể của tóc bằng cách tạo khối.

3 Chúng ta phá vỡ đường viền bằng cách xác định các lọn tóc chính. Ở đây, chúng ta tập trung vào đỉnh đầu và chuyển động của tóc về phía đuôi.

Sử dụng kỹ thuật chồng lấn (overlapping) để tạo chiều sâu. Chúng ta muốn các lọn tóc đi trước và sau nhau, tạo ra cảm giác khối thực sự.

Bằng cách tạo ra các nhóm lọn tóc dày và cho chúng chồng lên nhau, chúng ta có thể đạt được hiệu ứng khối.

5 Áp dụng vùng bóng và ánh sáng

Khi chúng ta đã vẽ tóc và các lọn tóc chính, chúng ta có thể áp dụng vùng đổ bóng và vùng sáng (shadows and highlights).

Trước hết, điều cần thiết là phải học cách áp dụng bóng và sáng trên các hình dạng cơ bản. Quy trình này là như nhau, dù là trên tóc hay trên một hình cầu đơn giản.

Đầu tiên, chúng ta xác định hướng của nguồn sáng. Sau đó, chúng ta định nghĩa vùng bóng chính. Chúng ta chưa đi vào chi tiết, chỉ đơn giản là phân chia vùng bóng và vùng sáng thành hai khu vực.

1 Đầu tiên, chúng ta xác định hướng ánh sáng đang đến. Hãy nghĩ xem nó đến từ hướng nào. Có phải từ trên xuống bên phải? Hay trên xuống bên trái? Hãy xác định rõ hướng.

2 Tiếp theo, chúng ta sẽ xác định vùng bóng chính. Chúng ta chưa đi vào chi tiết, chỉ đơn giản là phân chia vùng bóng và vùng sáng thành hai khu vực.

Bằng cách giữ mọi thứ đơn giản, chúng ta thực sự có thể hợp lý hóa quy trình và đạt được kết quả tốt hơn nhiều.

Hãy tưởng tượng rằng các lọn tóc bạn đang vẽ có các mặt phẳng khác nhau. Mặt phẳng nào sẽ hướng về ánh sáng? Và mặt phẳng nào sẽ hướng về bóng tối?

6 Thêm kết cấu và chi tiết vào bức vẽ của bạn

Một mẹo cần nhớ là không nên thêm chi tiết ở khắp mọi nơi. Việc xác định từng sợi tóc riêng lẻ sẽ tạo ra quá nhiều kết cấu, quá nhiều chi tiết, điều này có thể phá vỡ sự hài hòa tổng thể của bức vẽ.

Để đạt được bố cục cân bằng, cố gắng không thêm quá hai phần ba chi tiết và dành những khoảng trống để bức vẽ được "thở".

Để thêm chi tiết, bạn có thể xóa đường viền bằng cách thêm các lọn tóc nhỏ nảy ra từ khối tóc. Bạn cũng có thể xác định các sợi tóc riêng lẻ bên trong các lọn lớn.

Sử dụng các nét vẽ khác nhau. Nếu các đường nét của bạn đều giống nhau, song song và cách đều, bố cục có thể trở nên tẻ nhạt. Tuy nhiên, bằng cách tạo ra sự đa dạng, các đường nét của bạn sẽ tạo ra ảo giác về chi tiết và kết cấu.

Các kỹ thuật đường nét

	Mẹo đầu tiên để tạo sự đa dạng trong đường nét là nhóm chúng thành bộ 3. Bằng cách tạo bộ ba nét vẽ, bạn tạo ra một ảo giác về kết cấu khá hiệu quả.
	Mẹo thứ hai là thay đổi độ dày của đường nét. Chúng ta đã thảo luận về điều này trong bài viết ‘Cải thiện và làm chủ đường nét’, nhưng độ dày có thể làm bức vẽ của bạn ấn tượng hơn nhiều.
	Mẹo thứ ba là để lại những khoảng trống mở giữa các đường nét. Điều này tạo ra sự bất đối xứng và bất thường, giúp bức vẽ thu hút hơn về mặt thị giác và tăng sự hấp dẫn cho bản vẽ tóc của bạn.
	Mẹo cuối cùng là xem xét ánh sáng khi thêm chi tiết. Ở những nơi ánh sáng chiếu vào tóc, kết cấu sẽ mảnh hơn, hoặc thậm chí không tồn tại. Do đó, hãy để lại những khu vực trống trong bức vẽ nơi ánh sáng chiếu trực tiếp vào tóc.

Phá vỡ đường chân tóc

Chúng ta đã xác định đường chân tóc ở bước đầu tiên. Để làm cho nó chân thực hơn, ý tưởng là phá vỡ nó thành nhiều đoạn.

Để tránh hiệu ứng "tóc giả", chúng ta sẽ tạo ra một sự chuyển tiếp giữa trán và đường chân tóc, để người xem cảm nhận được rằng tóc gắn vào da đầu và có một tổng thể đáng tin cậy.

Để làm điều này, chúng ta chỉ cần sử dụng một vài nét nhỏ kéo dài từ da đầu vào khối tóc.

Chỉ với vài bước, và bằng cách phân tách quy trình vẽ, chúng ta có thể đạt được kết quả tuyệt vời một cách nhanh chóng. Chìa khóa là không bắt đầu bằng chi tiết, mà là tin tưởng vào quy trình.