Làm quen với hội họa: 4 bước cần thiết cho người mới bắt đầu

1 - Chuẩn bị cho hành trình học vẽ của bạn

Trước hết, điều quan trọng là phải hiểu rằng vẽ không phải là năng khiếu. (Chúng ta sẽ bàn kỹ hơn về vấn đề này trong bài viết "Bạn có cần năng khiếu để vẽ không?").

Vẽ chủ yếu là một kỹ năng có thể học và rèn luyện được. Và tốc độ phát triển kỹ năng này ở mỗi người có thể khác nhau.

Hai kiểu luyện tập

1 Luyện tập "mù quáng"

Khi mới bắt đầu, chúng ta thường chỉ luyện tập với hy vọng rằng mình sẽ tiến bộ theo thời gian. Đây là điều tôi gọi là luyện tập mù quáng.

Chúng ta vẽ mà không thực sự biết cần phải làm gì để tiến bộ. Kết quả là có một bức tranh chưa hoàn toàn ưng ý nhưng lại không hiểu rõ là mình sai ở đâu.

Những ai thực sự muốn tiến bộ và đạt được mục tiêu của mình (dù là cho dự án cá nhân, vẽ từ trí tưởng tượng hay làm họa sĩ chuyên nghiệp), thì luyện tập mù quáng là chưa đủ.

Vẽ theo cách này, chúng ta có nguy cơ bị trì trệ và "chững" trình độ trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Sự tiến bộ diễn ra rất chậm. Nó không hẳn là xấu nếu chúng ta thi thoảng muốn giải trí, nhưng nếu bạn muốn tiến bộ thực sự, thì đây không phải là cách tối ưu.

2 Luyện tập thông minh

Điều cần thiết là phải luyện tập với mục tiêu cải thiện, giống như một vận động viên. Đây là điều tôi gọi là luyện tập thông minh. Chúng ta sẽ đặt mục tiêu vào các bài tập của mình và vẽ để tăng cường kỹ năng, thay vì chỉ tập trung vào việc tạo ra một bức tranh đẹp.

Chúng ta sẽ tham gia vào một quá trình rèn luyện có cấu trúc để phát triển sự khéo léo, kỹ năng quan sát và cảm nhận tỷ lệ, nhằm tăng tốc độ tiến bộ. Với việc luyện tập có tổ chức và kế hoạch, chúng ta sẽ cải thiện rất nhanh chóng.

Đó là cách mà một số họa sĩ có thể đạt trình độ chuyên nghiệp chỉ trong thời gian ngắn. Không phải vì họ có tài năng thiên bẩm, mà là vì họ đã luyện tập đúng cách để học dễ dàng và nhanh hơn.

Vậy làm thế nào để luyện tập một cách có mục tiêu, giúp bạn tiến bộ hơn?

Học chắc gốc rễ của hội họa cơ bản ngay từ đầu

Kiến thức cơ bản là những nguyên tắc nền tảng của hội họa, là những kỹ năng thiết yếu cần phát triển để trở thành một họa sĩ giỏi. Chúng là những yếu tố đầu tiên cần nắm vững để tiến bộ.

Lý thuyết có vẻ khô khan, nhưng thực tế nó có thể khá thú vị khi được áp dụng vào các bài tập. Lợi thế là khi đã làm chủ được kiến thức cơ bản, chúng ta sẽ có một nền tảng vững chắc và có thể vẽ bất cứ thứ gì.

Không có đường tắt nếu chúng ta thực sự muốn tiến bộ trong hội họa: học kiến thức cơ bản là bước đầu tiên để đạt được kết quả.

Tránh bước này chỉ làm trì hoãn quá trình học tập của chúng ta, vì cuối cùng chúng ta vẫn sẽ phải quay lại với nó.

2 - Đơn giản hóa việc vẽ bằng cách chia thành các nhóm

Để mọi thứ dễ dàng hơn, chúng ta có thể chia các kiến thức cơ bản về hội họa thành các nhóm khác nhau. Bằng cách này, mọi thứ sẽ trở nên đơn giản và rõ ràng hơn với chúng ta.

Nó giống như việc mổ xẻ bức vẽ của chúng ta từng lớp một. Một họa sĩ giỏi làm chủ tất cả các nhóm này một cách dễ dàng vì họ đã dành thời gian để làm chủ từng nhóm một trong giai đoạn ban đầu.

1 Chất lượng đường nét (Line quality)

Yếu tố đầu tiên tạo nên nền tảng của hội họa, cũng là yếu tố rõ ràng nhất, chính là chất lượng của đường nét. Nó hình thành nên lớp đầu tiên của bức vẽ, bộ khung xương của tác phẩm.

Kỹ năng quyết định khả năng chúng ta tạo ra những đường nét đẹp, tự tin và có kiểm soát mà không bị run. Dù bạn biết cách vẽ những gì mình muốn tốt đến đâu, nếu không làm chủ được đường nét, toàn bộ bức vẽ sẽ bị ảnh hưởng.

2 Tỷ lệ (Proportions)

Nhóm thứ hai liên quan đến hình dạng 2D. Thực tế, chúng ta học cách thiết lập tỷ lệ bằng cách quản lý khoảng cách và tỷ lệ (ratio).

Việc tạo ra các bức vẽ giống ảnh tham khảo là rất quan trọng. Để làm được điều đó, chúng ta rèn luyện khả năng nhìn 2D, tức là nhìn sự vật dưới dạng các hình khối và hình học đơn giản.

3 Khối (Volume)

Nhóm thứ ba là về hình dạng và khối cơ bản. Nó liên quan đến việc có thể vẽ 3D trên bề mặt 2D và đơn giản hóa những gì chúng ta thấy.

Chúng ta cần thay đổi tư duy: không chỉ vẽ đường viền (line) mà phải hiểu rõ khối (volume) cơ bản của vật thể để dựng lại nó trên giấy. Chúng ta bắt đầu bằng các hình dạng cơ bản và lắp ráp chúng để có được một vật thể phức tạp.

4 Phối cảnh (Perspective)

Nhóm này mang tính kỹ thuật hơn vì nó liên quan đến việc tạo ra ảo giác về chiều sâu trong bức vẽ. Phối cảnh là sự áp dụng các định luật vật lý của thế giới vào hội họa, nhằm đạt được cảm giác về chiều sâu.

Các vật thể ở xa chúng ta sẽ trông nhỏ hơn, và chúng ta tìm cách hiểu những quy tắc này để áp dụng vào bức vẽ của mình.

5 Giải phẫu (Anatomy)

Giải phẫu là kiến thức chuyên biệt áp dụng cho các yếu tố hữu cơ như cơ thể người và động vật. Nếu không có hiểu biết cơ bản về giải phẫu, sẽ rất khó để vẽ các khối một cách mạch lạc.

Học giải phẫu sẽ cho phép chúng ta vẽ động vật và người trong chuyển động. Giải phẫu giúp chúng ta thực sự hiểu những gì mình đang vẽ, thay vì chỉ sao chép những gì mình thấy.

6 Bóng và ánh sáng (Shadows and light)

Lớp tiếp theo cần áp dụng cho bức vẽ bao gồm việc xử lý bóng và vùng sáng. Thực tế, có một khái niệm gọi là vật lý ánh sáng có quy luật rõ ràng đang điều khiển thế giới của chúng ta, và nó hoàn toàn có thể được chuyển thể vào tác phẩm hội họa.

Thông qua việc nghiên cứu cơ chế hoạt động của ánh sáng, chúng ta có thể nắm được các loại bóng khác nhau và cách ứng dụng chúng vào bức vẽ. Từ đó, ta sẽ có khả năng tạo hiệu ứng đổ bóng (shade) cho bất kỳ bản phác thảo nào, kể cả những hình ảnh tưởng tượng

7 Màu sắc (Colors)

Cách ánh sáng hoạt động cũng có tác động đến màu sắc. Khi nắm được cách lựa chọn màu sắc, chúng ta có thể tô màu cho bức vẽ một cách chuẩn xác hơn dựa trên các điều kiện chiếu sáng.

Việc hiểu lý thuyết màu sắc (color theory) là yếu tố then chốt để hiểu rõ hơn về cách các màu tương tác với nhau. Hiện nay đã có những công thức giúp đơn giản hóa và hỗ trợ chúng ta nắm bắt kiến thức này dễ dàng hơn.

8 Bố cục (Composition)

Và chúng ta đến với yếu tố cuối cùng, đó chính là bố cục (composition) của bức tranh. Chúng ta sẽ học cách thiết kế tác phẩm của mình sao cho chúng hấp dẫn và thu hút hơn.

Giống như một đạo diễn, chúng ta có thể sắp xếp bố cục bức vẽ để kể một câu chuyện, truyền tải cảm xúc, hoặc đơn giản là đạt được tính thẩm mỹ cao. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng bức vẽ, khiến nó có sức lay động (impactful) và cân bằng về mặt thị giác.

Các thang đo kỹ năng

Sau khi đã nắm được 8 nhóm kiến thức trong hội họa, ý tưởng của chúng ta bây giờ là tiến bộ ở từng nhóm này. Bạn hãy hình dung mỗi nhóm kiến thức có một thang đo (gauge) sẽ đầy lên khi chúng ta học hỏi và tích lũy thêm kinh nghiệm.

Ban đầu, tất cả chúng ta đều bắt đầu với những thang đo rỗng. Điều này hoàn toàn bình thường, không ai sinh ra đã có thang đo đầy sẵn cả.

Mọi thứ đều có thể học được, và các thang đo của chúng ta sẽ đầy dần lên khi chúng ta luyện tập và học hỏi.

Một số thang đo có thể dễ và nhanh đầy hơn những cái khác. Đôi khi, chúng ta có thể có thiên hướng tự nhiên hoặc yêu thích một nhóm cụ thể, trong khi những nhóm khác lại cảm thấy thử thách hơn.

Điều này cũng giống như ở trường: một số người giỏi Toán, trong khi những người khác lại xuất sắc ở thể thao hoặc Văn học. Đó là sở thích tự nhiên, và điều tương tự cũng đúng với các nhóm kỹ năng trong hội họa.

Trước khi đọc bài viết này, có thể chúng ta chưa nhận thức được mình cần phải cải thiện những khía cạnh cụ thể nào. Tuy nhiên, nhờ việc phân loại hội họa thành các nhóm, giờ đây chúng ta đã có một sự hiểu biết rõ ràng hơn.

Mục tiêu tiếp theo của chúng ta là tăng cường đáng kể trình độ ở từng lĩnh vực này và làm việc với chúng từng cái một để đạt được tiến bộ.

3 - Luyện tập từng nhóm một

Bây giờ, chúng ta cần luyện với từng nhóm một. Chúng ta sẽ muốn tăng trình độ của mình trong việc làm chủ đường nét, ví dụ, chuyển từ cấp độ "người mới" sang "mức làm quen/học hỏi". Điều này sẽ có tác động đến chất lượng của tất cả các bức vẽ của chúng ta, bất kể chúng là cái gì.

Sau đó, chúng ta sẽ làm điều tương tự với một nhóm khác, và cứ thế tiếp tục. Chúng ta không cần phải tập trung vào một nhóm trong nhiều tháng, chúng ta có thể chuyển đổi từ nhóm này sang nhóm khác để việc học không bị tẻ nhạt và theo một khuôn khổ cứng nhắc.

Thực tế, điều này phụ thuộc vào mỗi người, vì tất cả chúng ta đều khác nhau. Một số người có thể cần tập trung một chủ đề trong nhiều ngày để hiểu rõ hoàn toàn, trong khi những người khác có thể thích dành một ngày trong tuần cho một nhóm cụ thể để thay đổi việc học và bao quát được các kỹ năng khác nhau.

Trong mọi trường hợp, quy tắc rất đơn giản: luôn chọn một nhóm để luyện tập cho mỗi bức vẽ. Một bức vẽ = một nhóm. Bằng cách này, mỗi bức vẽ sẽ có một mục tiêu duy nhất.

Chúng ta sẽ không còn cố gắng vẽ một bức tranh "đẹp" nữa, mà thay vào đó là tập trung vào học một nhóm cụ thể. Khi hoàn thành một bức vẽ, chúng ta sẽ tự hỏi: "Đường nét của mình có được kiểm soát hơn so với bức vẽ tuần trước không?" thay vì "Nó có đẹp không?"

Bằng cách này, sự tiến bộ sẽ được tăng tốc đáng kể vì nó đã được nhắm mục tiêu.

4 - Quy trình cần áp dụng để luyện vẽ

	Bước 1: Chọn một chủ đề Bước đầu tiên là chọn xem chúng ta sẽ vẽ gì. Chúng ta sẽ không đặt mục tiêu vẽ một cảnh cực kỳ phức tạp ngay lập tức, mà thay vào đó, chúng ta sẽ bắt đầu với một cái gì đó cơ bản. Đó có thể là một vật dụng hàng ngày, một con vật hoặc một yếu tố tự nhiên. Vậy hãy thử vẽ một cái cây nhé!
	Bước 2: Xác định một nhóm Tiếp theo, chúng ta sẽ chọn một nhóm để tập trung vào. Để bắt đầu, chúng ta sẽ chọn nhóm đầu tiên, "Đường nét", vì điều cần thiết là phải phát triển kỹ năng này trước.
	Bước 3: Thu thập các bức ảnh tham khảo Tiếp theo, chúng ta sẽ thu thập các bức ảnh tham khảo để làm cho công việc của mình dễ dàng hơn. Sử dụng tài liệu tham khảo là rất quan trọng. Nó cho phép chúng ta nghiên cứu chủ đề một cách sâu sắc, hiểu những điểm phức tạp của nó và tái hiện nó một cách chính xác hơn.
	Bước 4: Thu thập tài liệu tham khảo từ các họa sĩ Tiếp theo, chúng ta sẽ thu thập các bức vẽ từ những họa sĩ khác để nghiên cứu phong cách vẽ của họ. Ví dụ, ở đây chúng ta lấy cảm hứng từ họa sĩ Julie Lafeuille, người sử dụng rất nhiều đường cong để tạo ra cảm giác chuyển động. Hãy chọn một họa sĩ để nghiên cứu và cố gắng phân tích phong cách vẽ của họ nhằm áp dụng vào chính tác phẩm của bạn.
	Bước 5: Tạo một bản phác thảo nhanh Và tiếp theo đó, chúng ta bắt đầu bằng một bản phác thảo nhanh. Ý tưởng là vẽ trong một thời gian ngắn (5 phút) trong khi chỉ tập trung vào chất lượng đường nét. Khi bạn vẽ nhanh với một mục tiêu cụ thể trong đầu, bạn sẽ quên đi các chi tiết và tập trung vào những điều cốt yếu.
Các bản phác thảo nhanh là một cách tuyệt vời để giải phóng khỏi chủ nghĩa cầu toàn. Chủ nghĩa cầu toàn có thể là một trở ngại thực sự vì nó làm chúng ta tê liệt và giữ chúng ta trong vùng an toàn của mình. Bằng cách vẽ mà không có áp lực, chỉ đơn giản là niềm vui học hỏi, bạn có thể dễ dàng tăng cường kỹ năng và cải thiện hơn.
	Bước 6: Phân tích bức vẽ của bạn Để kết thúc, chúng ta sẽ phân tích bản phác thảo của mình. Bạn hãy ghi chú ngay bên cạnh mỗi bức vẽ những điểm đã làm tốt và những khía cạnh cần cải thiện liên quan đến đường nét. Đây là một hình thức tự đánh giá (self-evaluation) sẽ giúp chúng ta xác định rõ phương hướng cần theo đuổi cho lần luyện tập tiếp theo.